مقالات دندانپزشکی

  ● به سختی الماس، به نرمی پنیر 

وقتی یک خوراکی را به دهان می بریم در محیط دهان تغییرهایی شروع می شود و این تغییرها از همان دقیقه ورود غذا به دهان آغاز می شود.

 

 این تغییرها به این صورت است: غذاهای کربوهیدراتی قابل تخمیر به قندهای ساده مثل گلوکز، فروکتوز، مالتوز و لاکتوز تبدیل می شوند. باکتری های محیط دهان، این قندها را تخمیر می کنند و اسید می سازند. اسید دندان ها را به پوسیدگی می کشاند و مینای سخت الماس گونه را به ماده نرم پنیری شکلی تبدیل می کند. غذاهای شیرین مثل شیرینی ها، کیک ها، نوشابه ها و شکلات ها منبع اصلی ایجاد پوسیدگی هستند. با ورود خوراکی های پوسیدگی زا به دهان، اسید ایجاد شده و مقداری از مواد معدنی مینای دندان را حل می کنند. اما با عمل جبرانی بزاق، این مواد معدنی می تواند دوباره روی مینای قرار گیرد. اگر سرعت حل مینای دندان بیشتر از بازگذاری آن باشد، کم کم مینای دندان به مقدار زیادی حل شده و فرآیند پوسیدگی آغاز می شود. هر چه خوراکی ها بیشتر در کنار باکتری ها باقی بمانند، اسید بیشتری تولید می شود. بنابراین کربوهیدرات های شیرین چسبناک مثل گزها و تافی ها که مدت طولانی روی دندان ها می چسبند، بسیار پوسیدگی زا هستند. از طرفی کربوهیدرات های غیرشیرین اما چسبناک می توانند پوسیدگی زا باشند. یک مثال وحشتناک از این گروه، چیپس است. یک مشت چیپس بخورید و بعد ببینید این خرده های چیپس تا چه مدت طولانی روی دندان ها می چسبند و تمیز نمی شوند. دندان هایی که برجستگی و فرورفتگی بیشتری دارند (مثل دندان های آسیا) غذاهای بیشتری را در خود گیر می اندازند و در معرض خطر بیشتر پوسیدگی هستند. 

اگر می خواهید دندان های سالمی داشته باشید به این نکته دقت کنید. زمان خوردن خوراکی ها (مخصوصا میان وعده ها) همان قدر مهم است که نوع آنها. این جمله به آن معناست که با خوردن هر خوراکی پوسیدگی زایی، محیط دهان ما به سمت اسیدی شدن و آمادگی برای پوسیدگی پیش می رود و اگر ما مرتب و به فواصل زمانی کوتاه، خوراکی های مختلف بخوریم مرتب دهان ما در حالت اسیدی باقی مانده و خطر ایجاد پوسیدگی بسیار بالا می رود. خوردن یک بیسکوییت همراه شام، یا بلافاصله بعد از تمام شدن آن خیلی بهتر از آن است که ما این بیسکوییت را نیم ساعت بعد از پایان شام مصرف کنیم. افرادی که عادت دارند هر از گاهی آب نباتی بمکند، شکلاتی در دهان بگذارند یا مرتب چای و قهوه شیرین بنوشند مدام دهان خود را در حالت اسیدی و دندان ها را در خطر شدید پوسیدگی نگاه می دارند. 

● ۱۲ توصیه کلیدی 

اگر می خواهید نه تنها دندان ها، بلکه بدن سالمی داشته باشید، این توصیه ها را رعایت کنید: 

۱) غلات سبوس دار و کامل را مصرف کنید. 

۲) از سبزی های مغذی شامل سبزی های تیره و نارنجی استفاده کنید (حداقل ۵/۲ فنجان در روز) 

۳) میوه های زیاد و متنوع بخورید. (حداقل ۲ فنجان در روز) 

۴) مصرف ماهی، حبوبات، خشکبار و دانه ها را فراموش نکنید. 

۵) نمک کمتری مصرف کنید. 

۶) وزنتان را کنترل کرده و هر روز ورزش کنید. 

۷) حداقل روزی ۳ لیوان شیر، ماست یا پنیر مصرف کنید. 

۸) اگر می خواهید دندان های سالمی داشته باشید علاوه بر نکات یاد شده، چند تا تذکر کوچک دیگر را هم باید در نظر داشته باشید: 

۹) میان وعده هایتان را محدود کنید. اگر نیاز به مصرف زیاد میان وعده ها دارید، خوراکی های دوستدار دندان را انتخاب کنید. 

۱۰) میان وعده های نوشیدنی تان را از آب میوه های شیرین و چای شیرین، به دوغ، آب میوه های طبیعی یا آب خالص تغییر دهید. 

۱۱) هرگز آب نبات ها را نجوید. 

۱۲) هر از گاهی آدامس های بدون قند بجوید. جویدن این آدامس ها به افزایش بزاق کمک کرده و داند ن ها را در برابر پوسیدگی مقاوم می کنند.